AKYILDIZ SOĞANI- ÇİĞDEM

AKYILDIZ SOĞANI- ÇİĞDEM

İngilizce adı: Ornithogalum umbellatum                                

Bilimsel Adı: Bulbus Ornithogali  

Ornithogalum umbellatum  ve buna benzer diğer türlerin taze yumrusudur. Bu tür 20-30 cm yükseklikte, beyaz çiçekli, otsu ve çok yıllık bir bitkidir. Anadolu’da yaygın bir türdür.

Akyıldız yumrusu tozu bol miktarda iğne şeklinde kristaller ve az miktarda, çaplan 18-28 mikron arasında değişen, nişasta taneleri taşıması nedeniyle diğer bitkisel droglardan mikroskobik analiz sonucu kolaylıkla ayrılabilir. İçerisinde C vitamini, saponinler, nişasta, müsilaj ve zehirli glikozitler barındırır.

Anadoluda 30 kadar  türü bulunmaktadır.

Diğer isimler: Köpeksoğanı, Tükrükotu.

Çiğdem türlerinin, bilhassa soğanlarında, kalbe etkili bazı zehirli bileşikler (toksin ve diğer glikozitler) ve saponinler taşıdığı bilinmektedir. Bu nedenle yumruların yüksek miktarlarda yenilmesi bazı zararlı etkiler meydana getirebilir .

Sağlık uygulamaları :

Yumruları kusturucu ve çıban açıcı olarak tanınmıştır. Taze veya pişmiş yumru çıban üzerine sarılır ve çıbanın olgunlaşıp açılması sağlanır.

Güzellik uygulamaları :

Özellikle sivilce tedavisinde etkilidir.

ÇİĞDEMLİ MUTFAK

Çiçekli ve yumrulu bitki, ilkbaharda İstanbul pazarlarında “Çiğdem” ismi altında satılır ve sebze olarak kullanılır.

Kurutulmuş Akyıldız soğanı, Anadolunun bazı bölgelerinde (Konya) toz edildikten sonra, salep yerine, dondurma yapımında kullanılmaktadır. Bu bitkinin yumruları müsilaj taşıdığından dondurmaya bir kıvam vermektedir.

Çiğdem Ot Kavurma

Çiğdem yaprakları

Soğan

Tuz- Karabiber

Zeytinyağı

Soğanı küp şeklinde doğrayalım ve zeytinyağında kavuralım. Çiğdem saplarını iyice yıkayıp 4-5 cm uzunlukta doğrayıp kavrulan soğanlara ekleyip tuz ve karabiber bir tatlı kaşığı toz şeker ilave ederek kavuralım.  İster kavrulmuş olarak yemek şeklinde isterseniz et yemeklerinin yanına garnitür olarak servis yapılabilir.

Çiğdem pilavı

2 su bardağı pilavlık bulgur
3 adet orta boy soğan (ince doğranacak)
150-200 gr. kıyma
5-6 parça domates kurusu

12 su bardağı su( et suyu ile yarı yarıya karışık) 

2 yemek kaşığı salça( tercihen domates ve biber salçası karışık)
 tuz, karabiber, kırmızı pul biber 

2 yemek kaşığı tereyağı 

Büyükçe bir tencereye tereyağı ile doğranmış soğanlar eklenip kavrulur. Kıyma ilave edilip kavrulur. Önceden sıcak suda yumuşatılmış ve doğranmış domates kuruları ve salça ilave edilip, bir iki çevrilir. Yıkanmış bulgur, sıcak su ve et suyu da eklenir. Baharatı ve tuzu ayarlanıp,bulgurlar pişene dek kaynatılır(bulgurlar hafif diri kalarak ocağı kapatın  sıcaklıkla  şişecektir) .Üzerine bir gece önceden soğuk suyla yıkanıp  kökleri temizlenen  çiğdemler, suda bekletilip,  sarı suyu çıkarılan kökler ve çiğdem çiçekleri de serpilip servis yapılır.